Positieve psychologie is nu meer dan ooit nodig

Onze collega Dwight ging in gesprek met Maggie (Machteld) van den Heuvel over wat positieve psychologie exact is, wat het voor je kan betekenen en hoe hij door positieve psychologie werd genezen.

Ziek worden door werk én genezen door werk. Het zijn twee elementen die ik in eerste instantie vrij haaks op elkaar vond staan. Je onttrekken van je werk als dat aan basis ligt van je fysieke of mentale klachten, klikt in mijn optiek als een logische stap. Maar is dat wel de juiste stap?

Ik ben sinds m’n 13e niet meer echt ziek geweest. Tot dit jaar. Werk verrichten dat mij niet lag en de onzekerheid en stress die daarbij kwam kijken, verplaatsten zich van mijn hoofd naar mijn lijf. Waar ik normaliter uit bed stapte en dacht; “ik mag weer!” bekroop de gedachte “ik moet weer…” mij steeds vaker. Een gevoel van verantwoordelijkheid en bewijsdrang maakte dat ik niet op tijd aangaf dat het werk niet helemaal bij me paste. Tijdens een online meeting voelde ik mij plotseling niet lekker worden. Ik gaf dat aan en zei even te gaan liggen. Een paar uur later werd ik wakker in een bad van koud zweet. Alhoewel ik het niet gelijk besefte, zag ik later het verband tussen hoe ik mij voelde over mijn werk en mij mentale en fysieke toestand.

Ik deelde dit verhaal tijdens het gesprek dat ik met Maggie (Machteld) van den Heuvel voerde over wat positieve psychologie exact inhoudt. Maggie is een van de docenten van het programma ‘Positieve psychologie op de werkvloer’. Ook is zij Assistant Professor Work & Organizational Psychology aan de Universiteit van Amsterdam. Haar onderzoek richt zich op de positieve organisatiepsychologie, met name interventies om mentale gezondheid te bevorderen voor individuen, teams en leiders. Ik stelde Maggie een aantal vragen, om inzicht te krijgen in wat het toepassen van positieve psychologie op de werkvloer voor zowel de werknemer als een organisatie kan betekenen. En ik was benieuwd naar hoe zij denkt over de kracht van werk om je ziek te maken én te genezen.

Wat is de essentie van positieve psychologie?

“Positieve psychologie is een stroming binnen de psychologie met als doel; bijdragen aan het welzijn van individuen, groepen én organisaties. Rond het jaar 2000 is deze stroming een prominentere rol gaan spelen. Er is altijd veel meer onderzoek gedaan naar negatieve psychologische verschijnselen en de oorzaken daarvan. We lijken van nature meer nieuwsgierigheid te hebben naar waarom iets niet goed gaat. In de psychologie noemen we dat ook wel de negativity bias.

De (onderzoek)vraag over wat de effecten van positieve gebeurtenissen zijn, werd aanzienlijk minder vaak gesteld. Totdat een groep wetenschappers hier verandering in bracht. Er werden vragen gesteld zoals ‘wat betekent het om gelukkig te zijn?’ of ‘wat betekent het om bevlogen te zijn?’

De uitkomsten van deze onderzoeken kan je vanuit het individu ook doortrekken naar groepen en organisaties. De meeste organisaties houden zich vooral bezig met hoe ze ervoor kunnen zorgen dat mensen niet uitvallen, maar er valt nog veel te winnen in het actief meedenken en coachen/begeleiden van mensen.”

Hoe ontstaat er volgens de bovenstaande onderzoeken over positieve psychologie, een goed huwelijk tussen werkgever en werknemer?

“Een organisatie moet zodanig ingericht zijn dat de werknemer uitgedaagd wordt. In plaats van een werknemer een afgebakende rol te geven, kan je ook kijken naar hoe je ruimte in de rol kan laten. Je creëert hiermee een situatie waarin de werknemer de rol laat groeien tot iets wat veel beter aansluit op hun kwaliteiten en eigenschappen.”

Een ander interessant thema dat Maggie aanhaalde tijdens ons gesprek was de acts of kindness. Onderzoek wijst uit dat positieve dingen doen voor andere (collega’s) enorm bijdraagt aan je eigen (werk)geluk. De gelukshormonen die vrijkomen bij acts of kindness, blijven langer in je lijf dan als je iets positiefs voor jezelf doet. Volgens Linda Bolier, wetenschapper bij het programma Publieke Geestelijke Gezondheid van het Trimbos-instituut, ervaren werknemers uit organisaties waar positieve psychologische interventies worden toegepast, aanzienlijk minder psychische en lichamelijke klachten (2015).

“Het is daarom heel waardevol om na te denken over hoe je acts of kindness kan stimuleren en organiseren in een bedrijf.”

Waarom is positieve psychologie nodig?

“Positieve psychologie is nu misschien wel meer dan ooit nodig. We leven in een maatschappij waar “druk!” bijna een standaardantwoord is op de hoe-gaat-het-met-je vraag. Ook ik ben daar schuldig aan, want dat was het eerste dat ik antwoordde toen jij mij die vraag stelde. Het probleem met druk zijn, is dat je tunnelvisie creëert in je aandacht. Er gaat daardoor veel energie naar wat er niet goed gaat en je verliest aandacht voor hetgeen dat je juist positieve impulsen geeft. Met alle mentale én fysieke gevolgen dien.”

“Misschien moeten we toch even praten over je rol Dwight. Laten we koffie halen en een stuk wandelen”, zei m’n collega nadat ik weer aan de betere hand was en op kantoor werkte. Er veranderde iets fundamenteels in mijn benadering over mijn werk en de organisatie. Deze ‘kleine’ act of kindness, de ruimte krijgen en voelen om vrijuit te spreken, bleek grote ommekeer te zijn. Ik voelde dat ik de regie weer in handen kreeg en samen met mijn collega’s keken we naar waar mijn krachten lagen en hoe die de organisatie zouden verrijken. Er kwam weer ruimte in mijn hoofd voor projecten waar mijn hart lag. De taken die minder leuk waren verdwenen niet gelijk, maar voelde lichter van gewicht. Ik kon weer met een frisse blik vooruitkijken.

Door: Dwight Gefferie

Dwight werkt bij The School of Life Amsterdam als content marketeer en podcast-host.